Projekt Yanka Rudzka

Spotykamy się w praktyce i praktykujemy spotkanie.
Tańcząc na ramionach przodków,
zanurzamy się w teraźniejszości.
I transformujemy jutro.

Projekt Yanka Rudzka (2015-2018), realizowany pod patronatem Art Stations Foundation i przy produkcyjnym wsparciu Instytutu Adama Mickiewicza, a także Instytutu Muzyki i Tańca, to szeroko zakrojony program badawczy, którego celem stało się odkrycie osobistej historii Rudzkiej i przywrócenie jej postaci dla historii polskiej choreografii. Obejmował on również spotkanie praktyków tańca i serię peregrynacji choreograficznych, których punktem wyjścia była idea zgłębiania niestylizowanej kultury tańca tradycyjnego i pytanie o jego możliwą rolę dla współczesnej choreografii.

Projekt zaowocował kilkoma publikacjami: m.in. online publikacją Między śladami historii a okruchami pamięci, pod redakcją Macieja Rożalskiego i Joanny Leśnierowskiej (wydanie w języku polskim i portugalskim, 2016), i dwoma tekstami – prof. Marii Claudii Guimarães i Joanny Leśnierowskiej – opublikowanymi w książce Polskie Artystki Awangardy. Historie i rekonstrukcje [Polish Dance Avant-garde Artists. Stories and Reconstructions] pod red. Joanny Szymajdy (Warszawa: Instytut Muzyki i Tańca, 2017). Projektowi w Polsce,w czerwcu 2017 roku, towarzyszyło także dwudniowe sympozjum „Yanka Rudzka. Gesty i tropy”.

W ramach przedsięwzięcia równie ważne stały się działania w polu tanecznej praktyki, co zaowocowało dwiema oryginalnymi pracami choreograficznymi: ZACZYN [Semente/Leavening] z udziałem polskich i brazylijskich tancerzy (2016/2017) oraz WIELOGŁOS [Poliphonies], w którym do artystycznej gry weszły także tańce i artyści z Armenii i Gruzji (2018).

Projektowi przyświecało pragnienie nie tylko poznania i analizy losów i twórczości Yanki Rudzkiej, ale przede wszystkim jej wiara, że bez pogłębionego rozpoznania tradycyjnych źródeł współczesna kultura nie może się rozwijać. Ta myśl stała się punktem wyjścia dla artystycznych poszukiwań i spektakli łączących tancerzy we wspólnej podróży do źródeł i z powrotem. Oferowały one spotkanie w tanecznej praktyce, i praktykowały spotkanie ponad kulturami. Jednocześnie powtórzony został programowy gest Yanki Rudzkiej: konfrontując się jednocześnie z własną, jak i obcą tradycją, w centrum uwagi postawione zostało pytanie o możliwe znaczenie tej tradycji dla współczesnej praktyki choreograficznej.

Pogłębiona wielowymiarowa analiza globalnej tanecznej kultury tradycyjnej wyposaża w narzędzia i odwagę, by zderzać ze sobą tak z pozoru odległe taneczne światy, jak brazylijska samba, polski oberek, ormiańskie kochari i gruzińskie perchuli. Działaniom towarzyszyła wiara, że choreografia, jak żadna inna sztuka, dzięki swej wielokulturowości i wypracowywanym modelom (współ)pracy, oferuje gotowe scenariusze „bycia razem” – wspólnoty opartej na wzajemnym poszanowaniu odmiennych tradycji i współdzielonym systemie wartości. Spektaklami w ramach Projekt: Yanka Rudzka kultywowaliśmy tę wielogłosową wspólnotowość oddając się jednoczącej, ekstatycznej i transformującej sile tańca.

+

Projekt Yanka Rudzka 2016
Brazylia/Polska

Prześledzeniu historii i twórczości Yanki Rudzkiej w celu odzyskania jej dla historii polskiego tańca i choreografii poświęcona była część badawcza projektu w 2016r.  zwieńczona sympozjum na stworzonym onegdaj przez Rudzką Wydziale Tańca Federalnego Uniwersytetu Bahia.  Równie istotną częścią przedsięwzięcia stała się praktyczna i twórcza refleksja nad osiągnięciami Rudzkiej i poszukiwanie w jej pracy impulsów i inspiracji dla oryginalnego spektaklu (ZACZYN, chor. Joanna Leśnierowska i Janusz Orlik), który połączył polskich i salwadorskich tancerzy pozwalając na zbliżenie obu środowisk tanecznych (kwiecień 2016). Głównym tematem pracy i projektu stał się przede wszystkim moment spotkania w praktyce tanecznej opartej na analizie i inspiracjach kulturą tradycyjną i transowymi tańcami – zarówno Brazylii (samba w wielu odmianach), jak i Polski (niestylizowane tańce ludowe – wirowe oberki i mazurki). Spektakl, którego twórczą zasadą była wymiana doświadczeń, partnerstwo i dialog, stał się w pewnym sensie raportem ze wspólnej podróży do źródeł i z powrotem – oraz powtórzeniem gestu Yanki Rudzkiej (jej podróży do Brazylii i dzielenia się taneczną wiedzą przy jednoczesnym szczerym i pełnym szacunku zainteresowaniu lokalną kulturą Bahia).  Pozwolił także na praktyczną refleksję nad wspólnotowym, ekstatycznym i transformacyjnym wymiarem tańca.

Projekt, który w całości odbył się w Salwadorze de Bahia, zwieńczyły, obok premiery ZACZYNU, pokazy polskich spektakli na festiwalu Vivadanca i e-publikacja Między śladami historii a okruchami pamięci, pod redakcją Macieja Rożalskiego i Joanny Leśnierowskiej (w języku polskim i portugalskim, 2016).

Projekt Yanka Rudzka 2016 był częścią obchodów Roku Kultury Polskiej w Brazylii.

 

Polskie artystki awangardy tanecznej w Polsce. Historie i rekonstrukcje

ebiuletyn

krótki reportaż video

galeria zdjęć z projektu
wywiad z Joanną Leśnierowską i Maciejem Rożalskim

Zajęcia taneczne
01.02.2016 – 09.05.2016
Studio Słodownia +3
Edycja
09.04.2016 – 30.04.2016
Brazylia, Salvador de Bahia
Spektakl
Premiera
29.04.2016 – 30.04.2016
Teatro Vila Velha, Brazylia, Salvador de Bahia
Projekt Yanka Rudzka 2017
Yanka Rudzka. Gesty i Tropy

YANKA RUDZKA. GESTY I TROPY to rozwinięcie i twórcza kontynuacja zainicjowanego w 2016 r. projektu poświęconego Yance Rudzkiej – wybitnej, a dotąd u nas nieznanej choreografce, która w l.50 XX w. poprowadziła pionierską w Brazylii taneczną edukację i zrewolucjonizowała tamtejszą sztukę tańca współczesnego. Na projekt złożyły się warsztaty dla publiczności, międzynarodowe sympozjum oraz polska premiera spektaklu ZACZYN.

Projekt YANKA RUDZKA. GESTY I TROPY stanowił część festiwalowego programu Stary Browar Nowy Taniec na Malcie 2017.

Zajęcia taneczne
08.06.2017 – 11.06.2017
Studio Słodownia +3
Spektakl
Polska premiera
16.06.2017 – 17.06.2017
Studio Słodownia +3
Sympozjum
17.06.2017 – 18.06.2017
Galeria Art Stations
Projekt Yanka Rudzka 2018
Gruzja/Armenia/Brazylia/Polska

Po sukcesie pierwszej części projektu i spektaklu ZACZYN Instytut Adama Mickiewicza we współpracy z Instytutem Muzyki i Tańca (w ramach kolejnej edycji programu Terytoria Choreografii:Nowe szlaki awangardy) i z okazji 100-lecia Niepodległości Polski/ NIEPODLEGŁA 2017-2021) zainicjował drugą część projektu. W ten sposób został powołany PROJEKT YANKA RUDZKA: WIELOGŁOS. Działania  w Salwadorze w 2016 r. zarysowały obszary poszukiwań, które PROJEKT YANKA RUDZKA: WIELOGŁOS rozwijał poszerzając swoje studia nad taneczną kulturą tradycyjną o Armenię i Gruzję i proponując spotkanie na przecięciu czterech kultur – polskiej, brazylijskiej i kaukaskiej (ormiańskiej i gruzińskiej).

Pierwszym etapem projektu (wczesną wiosną 2018) była wyprawa na Kaukaz i  dogłębne studium (w praktyce i teorii) ormiańskich i gruzińskich niestylizowanych tańców grupowych (kochari i perchuli). Główna część projektu (sierpień 2018 w Poznaniu) połączyła artystów z Armenii, Gruzji, Brazylii i Polski we wspólnym choreograficznym przedsięwzięciu sięgającym do tanecznych korzeni naszych kultur, ale także zaproponowała spojrzenie  na fenomen popularnego zwłaszcza w Gruzji tańca techno jako nowej współczesnej formy tańca ludowego.

Finałową część projektu stanowiło tournee spektaklu w Ukrainie, Białorusi, Gruzji i Armenii, któremu towarzyszyły otwarte warsztaty TECHNO FOLK,

Spektakl prezentowany był także w 2019 roku w Lublinie (Międzynarodowe Spotkania Teatrów Tańca) oraz w Krakowie (Cricoteka).

Artyści