Roman Opałka (ur. 1931) to jeden z najbardziej znanych i cenionych polskich artystów na świecie. Jego twórczość malarska dokumentuje przemijanie czasu, a zarazem odzwierciedla fascynacje artysty. „Jestem przejęty czasem i jego upływem – mówi artysta – idea malowania czasu stała się moim programem, który zostanie zakończony wraz z moją śmiercią”.
Opałka to wybitny artysta konceptualnym, mistrz palety monochromatycznej i twórca nowych głębi w przestrzeni całości i jedności dzieła. Mistyka, rytm oraz niuanse odcieni szarości i bieli, wraz z głosem wypowiadającym sekwencje liczb oraz fotograficznymi portretami artysty, składają się na serię, którą artysta rozpoczął w 1965 roku. Jest to jego najsłynniejsze dzieło znane jako OPALKA 1965/1-∞
Artysta rozpoczął tę serię, wypełniając czarne tło szeregiem białych liczb, następnie kontynuował serię na szarym tle, które od 1972 roku jest stopniowo rozjaśniane o 1% bieli. Proces narastania szeregu liczb, które stopniowo zanikają na białym polu obrazowym w wyniku braku kontrastu, zapisywany jest także za pomocą nagranego głosu artysty.
Element nagrywania jest nie tylko integralną częścią dzieła poprzez formę dokumentacji, jest także ważnym elementem strukturalnym, nadaje bowiem całości wymiar metafizyczny. Wypowiadane przez artystę na przestrzeni dekad sekwencje liczb, uwolnione z ram pola obrazowego, są dodatkowym dowodem przemijania czasu, a wraz z postępującym rozbieleniem tła – stają się niemalże jedynym dowodem ich istnienia na ukończonych ostatnio obrazach.
Postępujący proces narastania liczb (artysta przekroczył w maju 2010 pułap 5 590 000) oraz postępujący proces rozbielenia płócien mogliśmy zaobserwować podczas wystawy w Art Stations, stając w sercu słynnego Oktogonu Romana Opałki. Struktura Oktogonu zaprojektowana została tak, aby poddać widza doznaniu niuansów zmieniającego się natężenia monochromatycznej palety siedmiu obrazów. Mistyka konceptualna, jakiej mogliśmy doświadczyć, spotęgowana była przez jaskrawo białe architektoniczne wnętrze.
Pokazowi Oktogonu obrazów towarzyszył równoległy pokaz Oktogonu fotografii – autoportretów malarza, wykonanych przez niego samego podczas pracy nad tą serią. Osiem portretów – wykonanych na przestrze- ni wielu lat stanowi kontynuację głębokiego doświadczenia egzystencjalnego, jakiemu poddany został widz podczas zwiedzania tej części wystawy. Mistyka obrazów z pierwszej części została zastąpiona przez realizm fotografii w drugiej.
Zmieniające się wraz z upływem czasu rysy twarzy artysty w przedstawionym cyklu autoportretów dopełniały tego niezwykłego dzieła poświęconego procesowi przemijania. Seria obrazów jest dziełem otwartym, tak zresztą jak seria fotografii, artysta bowiem cały czas kontynuuje swoją pracę. Jest to dzieło nieskończone, zmieniające się wraz ze swoim twórcą, poddanym nieubłaganej „chemii czasu”.
Wkraczając na teren Oktogonu można było doznać wyjątkowo rzadkiego doświadczenia: uchwycenia przemijania wycinka czasu oraz niepowtarzalnej pełni tej unikatowej drobiny trwania, zawieszonej w nieskończoności. Była to niezwykła i pociągająca perspektywa…
Prace pokazane na wystawie pochodzą z Kolekcji Grażyny Kulczyk oraz z prywatnych zbiorów w Polsce.
Wystawie towarzyszyła publikacja unikatowego, artystycznego Katalogu Jubileuszowego, z okazji 45. rocznicy rozpoczęcia serii obrazów OPALKA 1965/1-∞ oraz nadchodzącej 80. rocznicy urodzin Artysty.
Katalog był współfinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Główne eseje napisali: Jaromir Jedliński, niezależny kurator, były dyrektor Muzeum Sztuki w Łodzi oraz Anne Rorimer, niezależna kuratorka dawniej związana z Art Institute of Chicago, autorka ksiązki „New Art of 1960’s and 1970’s” (2004).
