He Stands in a Desert Counting the Seconds of his Life – film Jonasa Mekasa w ramach przeglądu “Widziałem krótkie mgnienia piękna”.

Przegląd składał się z 5 kluczowych, pełnometrażowych filmów artysty, osobistych dzienników dokumentujących niemal pół wieku życia artysty w Nowym Jorku. Wszystkie filmy wyświetlono z oryginalnych, archiwalnych taśm 16mm.

“He Stands in a Desert Counting the Seconds of his Life to kontynuacja moich filmowych dzienników. Ten materiał został nakręcony w latach 1969-1984. W tym czasie nakręciłem oczywiście o wiele więcej materiału niż ten który zobaczycie w tym filmie – składa się on ze 125 scen, krótkich portretów ludzi i ich aktywności, wydarzeń, rzeczy spoza (lub prawie spoza) mojego życia, które obserwowałem z pewnego dystansu. Dla pewnej równowagi dodałem także nieco osobistych ujęć z mojego życia aby ociepliły te nieco pozbawione intymności ujęcia.” – Jonas Mekas

Stoi na pustyni licząc sekundy swojego życia to kolejny z filmowych dzienników Mekasa dokumentujący niemal 15-letni okres jego życia. Tym razem Mekas skomponował swój film z obrazów mniej osobistych, skupiając się głównie na znajomych artystach, pisarzach czy celebrities. Film złożony jest z kilkuset krótkich (od kilkunastu sekund do kilku minut) fragmentów przedstawiających dokumentalne ujęcia z udziałem najważniejszych postaci kultury XX wieku takich jak Elia Kazan, John Lennon i Yoko Ono, Roberto Rossellini, Allen Ginsberg czy Jackie Kennedy.

Jonas Mekas urodził się i wychował na Litwie. Podczas II Wojny Światowej znalazł się w niemieckim obozie pracy w Hamburgu, oswobodzony przez kilka lat mieszkał w obozach przesiedleńczych by w 1949 wyemigrować wraz ze swoim bratem Adolfasem do Stanów Zjednoczonych.

Mekas zamieszkał na Brooklynie, z którym związał swoje całe późniejsze życie. Już po kilku tygodniach pobytu w Stanach pożyczył pieniądze na zakup prostego Bolexa, którym rozpoczął rejestrowanie codziennych chwil swojego życia. Tak wykształcił się charakterystyczny dla Mekasa styl dzienników filmowych składających się z niemych, krótkich, urywanych scen przedstawiających spotkania z przyjaciółmi, zabawy ich dzieci, letnie wyjazdy za miasto. Sam Mekas tak tłumaczył źródła tego stylu:

Miałem bardzo niewiele wolnego czasu, co pozwalało mi na kręcenie tylko krótkich fragmentów filmu. Powiedziałem sobie – dobrze, bardzo dobrze. Jeżeli nie mam czasu by poświęcić pół roku na zrobienie filmu, nie będę się załamywał, będę kręcił krótkie fragmenty, dzień po dniu, każdego dnia. Jeżeli będę mógł sfilmować tylko minutę dziennie, to sfilmuję tę minutę.

Dzienniki Mekasa mają dziś niezwykłą wartość historyczną. Przedstawiają całą bohemę nowojorskiej awangardy lat 50. i 60., w tym unikalne zdjęcia Johna Lennona i Yoko, Micka Jaggera, Johna Cassavetesa, Salvadora Dali, Andy Warhola, Jacka Kerouca i wielu, wielu innych. Filmy Mekasa zachowują w cudowny sposób magię tamtych czasów, nieostre i pourywane zdjęcia pokazują proste chwile codziennego życia wydobywając magię i piękno świata. Najlepiej wyjaśnia to tytuł jednego z jego filmów: Idąc przypadkowo spostrzegłem przelotne mgnienia piękna.

Równie ważna jak reżyserska jest działalność okołofilmowa Mekasa. W 1954 Mekas został naczelnym najważniejszego pisma o filmie awangardowym – Film Culture, a kilka lat później założył do dziś działającą firmę dystrybuującą filmy eksperymentalne – Filmmakers Cooperative.

Znaczenia Mekasa dla poszukującego kina nie da się przecenić, a tworzący do dziś artysta jest wybitnym przykładem niesłabnącej, bezkompromisowej postawy artystycznej.